ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงเลอตอ
“จากเส้นทางฝิ่นสายสุดท้ายของไทย สู่สายใยแห่งสองรัชกาล” โครงการลำดับที่ 39 ของมูลนิธิโครงการหลวง ก่อตั้งขึ้นใน
ปลายรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร และถือเป็นโครงการหลวงลำดับแรกในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 10 ที่ทรงมีพระราชปณิธานในการสืบสานแนวพระราชดำริ ในหลวงรัชกาลที่ 9
เพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตความเป็นอยู่ของชาวไทยภูเขา ลดการปลูกฝิ่น และฟื้นฟูผืนป่าต้นน้ำ
ที่มาโครงการ
หมู่บ้านเลอตอ ตำบลแม่ตื่น อำเภอแม่ระมาด จังหวัดตาก ตั้งอยู่บนพื้นที่ภูเขาสูงห่างไกลและทุรกันดาร เป็นหมู่บ้านของชาวเขา
เผ่าปกาเกอะญอ มีฐานะยากจน ดำรงชีพด้วยการปลูกฝิ่น รวมทั้งเริ่มมีการบุกรุกขยายพื้นที่เพื่อปลูกข้าวโพดแต่มีรายได้ไม่เพียงพอต่อการดำรงชีพ พุทธศักราช 2559 มูลนิธิโครงการหลวงเข้าไปพัฒนาชุมชนดังกล่าว เพื่อถวายเป็นพระราชกุศลแด่พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ผู้ทรงก่อตั้งมูลนิธิโครงการหลวง โดยเริ่มดำเนินการตามวัตถุประสงค์ที่ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯพระราชทานแก่โครงการหลวง คือ การพัฒนาชีวิตและความเป็นอยู่ของชาวเขา
ลดการปลูกฝิ่น และฟื้นฟูป่าต้นน้ำลำธาร โดยเจ้าหน้าที่มูลนิธิโครงการหลวงได้เข้าไปสำรวจและปรึกษาหารือกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง และเริ่มดำเนินงานพัฒนาด้านต่างๆตามลำดับ และก่อตั้งเป็น “ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงเลอตอ”
พื้นที่บ้านเลอตอเป็นแนวเทือกเขาสูงสลับซับซ้อนความสูงตั้งแต่ 800 – 1,200 เมตร จากระดับน้ำทะเลปานกลาง
เกษตรกรมีพื้นที่เป็นของตัวเองแต่ไม่มีเอกสารสิทธิ์ทั้งหมด อยู่ห่างจากตัวอำเภอแม่ระมาดประมาณ 62 กิโลเมตร ใช้เวลาเดินทางประมาณ 3 ชั่วโมง ในช่วงหน้าแล้งสภาพถนนเป็นลูกรังสลับคอนกรีต ประชากรบ้านเลอตอ จำนวน 413 ราย 91 ครัวเรือนเป็นชาวเผ่าปกาเกอะญอทั้งหมด โดยประชากรมีปัญหาการประกอบอาชีพไม่ยั่งยืน ปลูกเฉพาะข้าวไร่ ซึ่งไม่เพียงพอต่อการบริโภค (ผลผลิตประมาณ 150 – 250 กก./ไร่) เกษตรกรขาดความรู้ และการจัดการปลูกข้าวที่ดีทั้งด้านกระบวนการผลิตรวมถึงด้านโรคและแมลง
กรมการข้าว โดยศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวกำแพงเพชร ได้เข้าไปดำเนินงานภายใต้โครงการพัฒนาพื้นที่สูง แบบโครงการหลวงเลอตอ เพื่อถ่ายทอดความรู้เทคโนโลยีการผลิตข้าวอย่างถูกต้องและเหมาะสมแก่ราษฎรชาวไทยภูเขาในพื้นที่โครงการฯ สนับสนุนส่งเสริมอาชีพการทำนาเพื่อให้ประชากรในพื้นที่มีข้าวเพียงพอต่อการบริโภค และมีเมล็ดพันธุ์ข้าวพันธุ์ดีสำหรับการเพาะปลูกในฤดูต่อไป
กิจกรรมที่ดำเนินการในพื้นที่ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงเลอตอ
จัดทำแปลงทดสอบศักยภาพผลผลิตของข้าวไม่ไวแสงบนพื้นที่สูงด้วยวิธีการปักดำ โดยวางแผนการทดลองแบบ Randomized complete block design (RCBD) จำนวน 5 กรรมวิธี (พันธุ์กข41, กข49, กข85, กข95 และพิษณุโลก 2) และทำ 3 ซ้ำ
ประชุมประชาคมหมู่บ้านรับฟังความคิดเห็นการจัดตั้งโครงการส่งเสริมและพัฒนาข้าวเพื่อความมั่นคง
เพื่อสนับสนุนเครื่องสีข้าวพลังงานแสงอาทิตย์และสำรวจพื้นที่ในการติดตั้งเครื่องสีข้าวพลังงานแสงอาทิตย์
ณ บ้านห้วยโป่ง หมู่ที่ 10 ตำบลแม่ตื่น อำเภอแม่ระมาด จังหวัดตาก
